UBIJENI NA DOTRŠČINI
Spomen-park Dotrščina mjesto je najvećeg masovnog zločina u modernoj povijesti Zagreba. Tijekom fašističke okupacije od 1941. do 1945. godine, od strane fašista ubijeno je oko 18 000 Zagrepčana i Zagrepčanki te osoba iz okolice Zagreba, od kojih je nekoliko tisuća strijeljano na području Dotrščine. Dosadašnji broj žrtava utvrđen je znanstvenim istraživanjima koja nisu završena, pa broj nije konačan. Ovdje su objavljene do sada poznate poimenične žrtve čije je mjesto stradanja Dotrščina.
ADŽIJA BOŽIDAR
AKRAP-GAČIĆ IVAN
ALBINI TOMISLAV
ALIĆ LJUBICA
ALIĆ MOMIR
ALTARAC ALBERT
ANIĆ-IVIČIĆ MARIJA
ANTOLAK ANICA
ANTOLIĆ MILAN
ARNUŠ JOSIP
ATIAS BENJAMIN
AVDAGIĆ DERVIŠ
AZAPOVIĆ ZLATA
BAČIĆ VOJISLAV
BABIĆ BRANKO
BABIK NIKOLA – MIKA
BAJAT DUŠAN
BAJIĆ MILEVA
BARANY KOLOMAN
BAKTIĆ IVAN
BAŠEK IVAN
BAŠEK KOLOMAN
BATRANOVIĆ STEVO
BAŽULIĆ JURAJ
BEDEK MIRKO
BEJIN VIDA
BELIĆ GAŠPAR
BELIĆ RADOVAN – BRACO
BELIĆ VIDOSLAVA
BELINSKI KUZMAN
BELOBRADIĆ MARKO
BENDAK JOSIP
BERGMAN ALFRED
BERMANEC JURAJ
BERISLAVIĆ ANĐELKO
BIŠKUP MARTIN
BAJLO DUŠKO
BLAGOJEVIĆ MILAN
BLAGOJEVIĆ TOŠO
BLAHOROVIĆ PINKAZ
BOCEK FRANJO
BOGDANOVIĆ BOGDAN
BOGDANOVIĆ ČEDO
BOGDANOVIĆ VLADIMIR
BOGOSAVLJEVIĆ RADE
BOHAČEK IVAN
BORJAN BUDISLAV
BOROTA LJUBICA
BOŠNJAK DEJAN
BOŠNJAK SAVO
BOŽIĆ DANE
BOŽIĆ ĐURO
BOŽIĆ MILKA
BRAUNER OSKAR
BRAVAČIĆ JOVO
BREZAR FRANJO
BRLEK STJEPAN
BRONZIN OGNJESLAV – MIĆO
BROZ STJEPAN – ŠTEFEK
BRUMNIĆ ADAM
BUCHVALD KAROLINA
BUCONJIĆ FRANJO
BUČICA IVAN
BUHIN LUKA
BÜRGNER ELZA
BUGARIN TOMO
CEROVSKI IVAN
CESAR JOSIP
CESAREC AUGUST
CRNIČKI JOSIP
CVETKO VEĆESLAV – FLORES
CVIRN IVAN
CVIRN KRISTINA
CVJETKOVIĆ MLADEN
ČAKANIĆ TOMO
ČANKOVIĆ MIHAJLO
ČAPO PIROŠKA
ČEKIĆ NIKOLA
ČEPIN JOZEFINA AGNEZA
ČERKIĆ ESAD
ČMELIĆ MARIJAN
ČOK ŽIVAN
ČOP FRANJO
ČORDE STANKO
ČRŠČAK TOMO
ČUBRA MILAN
ČUKLIĆ ZVONIMIR
ČULJAK MARKO
ĆURUBIJA BOŽIDAR
ĆERANIĆ BRANKO
DAJČ ROBERT
DAKIĆ BOŽIDAR
DAMJANOVIĆ ANDJELKA
DANON MIHAJLO
DAUTOVIĆ TAIB
DAVIDOVIĆ RADO
DEKANIĆ NIKOLA
DEMIĆ PETAR
DEUTSCH NINA
DJORDJEVIĆ ILIJA
DJUNDJEK STJEPAN
DOBRASOVIĆ LIBERAT
DOBRETIĆ SIMO
DOBRIĆ ACA
DOBRIĆ MARIJA
DOKIĆ ĆEDO
DOKMANOVIĆ ILIJA
DOMANY RUDOLF
DORČIĆ ILIJA DRAGOMIR
DOVČER MIJO
DOŽUDIĆ KONSTANTIN
DRAGIĆ VASO
DRAGIČEVIĆ DUŠAN
DRAGIĆ MIJO
DRAGOSAVAC DRAGO
DRAGOSAVIĆ ALEKSIJE
DRAGUTIN TOMO
DRAKULIĆ DANE
DRAKULIĆ DUŠAN
DRAŠIĆ MILAN
DUČKO FRANJO
DUDUKOVIĆ MARIJA
DUDUKOVIĆ MOJSIJE
DUNKIĆ ČIRIL
DURJAVA MAKS
DURMAN SVETOZAR
DUŠANIĆ NIKOLA
DVORŽAK MILAN
DŽUMAL JAROSLAV
ĐEKIĆ MILAN
ĐEKIĆ VASO
ĐERMANOVIĆ MILE
ĐURIČIĆ JOVAN
ĐURKOVIĆ MIJO
EISENSTÄDTER DAVID
EISLER NADA
ENGEL ADOLF
ERBEŽNIK KREŠIMIR
EROR NIKOLA
ESAPOVIĆ NIKOLA
ESKENAZY AŠER
FABIJANČIĆ FRANJO
FAFLET IVICA
FELLE FRANJO
FERBER IVAN
FILKOVIĆ STJEPAN
FISCHER PAVAO
FISTRIĆ JOSIP
FONJAK FLORIJAN
FRANCETIĆ IVAN
FRANSOA DARKO
FRATRIĆ JAKOB
FRELIH ĐURO
FRIGAN STJEPAN
FRÖLICH HAIDA
FUMIĆ NADA
FÜRST ANKA
FÜRST ARTUR
FÜRST ZVONKO
FÜRST ŽELJKO
FURTINOVIĆ TOTILO
GABUD FABIJAN
GAČIĆ STOJAN
GADANEC VIKTOR
GAJSKI MILAN
GALOVIĆ SOKA
GAON NADA
GAŠPARA ĐURO
GAŠPAROVIĆ VILIM
GAZIĆ MARIJA
GAŽI MARIJA
GERÖ ANDRIJA
GLADIĆ BOŽO
GLEISINGER OLGA
GMAZ ANTONIJA
GODEC ANTUN
GOJČIĆ MLADEN
GOLAC DANIJEL
GOLDBERGER EDITA (ERIKA)
GOLDBERGER JOSIP
GOLDSTEIN ERNEST
GOLUBOVIĆ DRAGO
GRANDJA JOSIP
GRBIĆ ILIJA
GRAČANIN DRAGUTIN
GRENKO SLAVKO
GRIZELJ PETAR
GRKOVIĆ DUŠAN – DULE
GROSS BIANKA
GROSS HINKO
GROSS VERA
GROSSI KAMILO
GROZDANIĆ MUHAREM
GRÜNWALD GJURGJA
GRÜNBERG ALOJZ
GVOIĆ MILAN
HAFNER LEOPOLD
HAHN ADOLF
HACKER SLAVKO
HASAKOVIĆ KADIR
HAVARNEK IVAN
HIRŠL BOGOMIR
HITREC MILAN
HVALA JAROSLAV
HOČEVAR JOSIP
HORVAT IVAN
HORVAT JOSIP
HRENOVIĆ IGNAC
HRNJAK MARIJA
HRŠAK ZVONIMIR
HUBER ?
HUBER ?
HUIĆ VLADIMIR
HUMSKI FRANJO
ILAK IVO
ILIĆ VELJKO
IVANČEVIĆ ILIJA
IVANČIĆ JOSIP
IVANOVIĆ RADE
IVKOVIĆ MILAN
IVKOVIĆ VLADIMIR
JAGARIĆ ZVONIMIR
JAJČANIN MILAN
JAKIĆ MARKO
JAKOPOVIĆ ANTUN
JAKOPOVIĆ DRAGO
JAKUŠ ANĐELA
JAKUŠ VIKTOR
JANDRIĆ STJEPAN
JANEKOVIĆ MIRKO
JAZBEC MILUTIN
JEFTAMOVIĆ DUŠAN
JELENKOVIĆ ANTE – ČOVO
JELIĆ STJEPAN
JEZDIĆ ILIJA
JOVANČEVIĆ DIMITRIJE
JOVANOVIĆ MILIVOJ
JOVANOVIĆ ŽIVAN
JOVKOVIĆ RADIVOJ
JUGOVIĆ ZVONIMIR
JURAK MILAN
JUSTUS PAVAO
KABALIN JOSIP
KABILJO MARGITA
KABILJO SADIK
KARAPANDŽA SVETOZAR
KARLIĆ IVAN
KATAN ISAK
KATIĆ FRANJO
KATULIĆ JOSIP
KATUŠIN NIKOLA
KAVAJ JOSIP
KAZIĆ LAVOSLAV
KAZIĆ PETAR
KELEČIĆ DRAGUTIN
KENJALO MIHAJLO
KEREP IVAN
KESIĆ BRANKO
KESLER MIRKO
KERŠOVANI OTOKAR
KETTE ADOLF
KIRAC NEVEN – BRANKO
KLAIĆ IVANKA
KLARIĆ DRAGUTIN
KLARIĆ NIKOLA
KLEIN IVO
KLEIN VERA
KLEŠČIĆ IVAN
KNEŽEVIĆ BOŠKO
KNEŽEVIĆ IVAN
KNEŽEVIĆ MILAN
KNJAŽIINSKAJA ZINA
KOHN HILDA
KOHN HUGO
KOHN LJUDEVIT
KOHN ROZALIJA
KUKANIĆ MATO
KOKOTOVIĆ PETAR
KOLAR FRANJO
KOLBABA BORIS
KOMAR MARKO
KOMLENAC PERO
KONČAR MILAN
KONJOVIĆ STEVAN
KOPLJAR BOŠKO
KORIČAN LAVOSLAV
KORLJAN RADOSLAV
KOROVLJEVIĆ IVICA
KORSKY IVAN
KOS RUDOLF
KOŠUTIĆ JOVO
KOVAČEC STJEPAN
KOVAČIĆ ALBIN
KOZAR JOSIP
KRALJ FRANJO
KRALJ JOSIP
KRAMARIĆ VINKO
KRAUS SIGISMUND
KREBELJ RUDOLF
KREMER ALFRED
KREMER ARON
KREMER BELA
KREMZIR MILUTIN
KRIŠTOF ANKICA
KRIŠTOFIĆ JOSIP
KRMPUTA SOFIJA
KRNDELJ IVAN
KROTIĆ STANKA
KUFRIN IVAN
KUHN IVO
KUMPAR MARIJAN
KUNDIĆ LAVOSLAV
KUNTIĆ FRANJO
KUŠIĆ AUGUST
KUŠMIĆ SALIH
KUZMANOVIĆ VOJIN
KUZMIĆ JURAJ
LATIFIĆ EMINA
LAZAREVIĆ MILENKO
LEGIN IVAN
LELIĆ MILAN
LEVI HINKO
LEVANIĆ DUŠAN
LEVANIĆ MILAN
LINARDIĆ JOSIP
LINJAČKI MILOŠ
LIPOVŠČAK JOSIP
LIVADA JOVAN
LOČIŠNIK ANA
LOKMER IVAN
LONČAR AUGUST
LONČARIĆ FRANJO
LUKAČIN MIJO
LUKČIĆ RUDOLF
LUKIĆ BORISLAV
LUKIĆ SLAVKO
LUSTIG REGINA
LJUBIĆ ALEKSANDRA
MAHNIĆ MARIJAN
MAYER ELENORA
MAJSEC FRANJO
MAGDALENIĆ MATO
MAK MATILDA
MALEK STJEPAN
MALEŠEVIĆ MILAN
MALINIĆ MIRKO
MANDIĆ BORISLAV
MARAVIĆ VINKO
MARINČIĆ MATO
MARINKOVIĆ IVO – SLAVKO
MARINOVIĆ ANTUN
MARKOVAC PAVAO
MARTINIĆ MIHAJLO
MARTINOVIĆ MIHAJLO
MASLO VITOMIR
MATAKOVIĆ IVAN
MATAS JAKOV
MATIJAŠ IVAN
MATULIN IVAN
MAVROVIĆ IVAN
MAŽAR OLGA
METZGER MARI – FRANCISKA
MIHOLJAC STEVO
MIKULEC JOSIP
MILANOVIĆ MILAN
MILAŠINČIĆ MILAN
MILIĆ RADOSLAV
MILIŠIĆ VINKO
MILOŠ BOŠKO
MIŠKOVIĆ FRANJO
MITROVIĆ JOCO
MITTAG BRANKO
MODRIĆ BRANKO
MOGAN MAKSIMILIJANA
MOGULEC TOMO
MÜLLER JOSIP
MÜLLER LEO
MOLNAR FRANJO
MUČNJAK BRANKO
MUIĆ JOSIP
MUČNJAK MARKO
MUŽIĆ IVAN
NAĐ ZVONIMIR
NEČAK PERA
NEBERGER STJEPAN
NEUMAN ADELA
NIKOLIĆ LJUBAN
NINIĆ ANTUN
NOJMAN MIRKO
NOVAKOVIĆ KONSTANTIN
NOVOSEL JOSIP
OBLAKOVIĆ MILOŠ
OBRADOVIĆ ANKA
OBRATIL ALEKSANDAR
OGNJENOVIĆ STOJAN
OPIĆ IVAN
OPSENICA SOKA
OREŠKOVIĆ PAVAO
OSIAS IZRAEL
PAČIĆ MIRKO
PAJEVIĆ NIKOLA
PALOŠIKA SLAVKO
PAVEŠIĆ ZDRAVKO
PAVLEČIĆ VINKO
PAVLINAC SARAGA MATO
PEKARIĆ SULEJMAN
PELCL SILVIJE
PENIĆ SIMO
PERIĆ STJEPAN
PERKOVIĆ ANTUN
PERKOVIĆ NIKOLA
PERKOVIĆ PETAR
PEROVIĆ JAKOV
PERTOT DRAGAN
PESMEG JOSIP
PETREKOVIĆ JURAJ
PETROVIĆ MILAN
PINDULIĆ IVAN
PIRNIK ANTON
POGORELEC MAKS
POKUPČIĆ FRANJO
POLAK JOSIP
POLLAK FELIKS
POLLAK JETI
POLLAK LEO
POLLAK VERA
POLLAK ZLATA
POPARA RADE
POPOVIĆ MARKO
POPOVIĆ VELJKO
POROPATIĆ JOSIP
POSAVEC MIRKO
POTRČ DRAGUTIN
PRAVDIĆ PETAR
PREČANICA KOJO KOSTA
PREČANICA MILADIN
PREGL ANTE
PRELOŠNIK ANTUN
PRIBIĆ RADIVOJ
PRICA OGNJEN
PSCHERHOF KARL
RADAKOVIĆ PETAR
RADANOVIĆ DAMJAN
RADIĆ NIKO
RADINOVIĆ JOSIP
RADO ERNEST
RADONIĆ JAČIM
RADOŠEVIĆ SRETENKA
RADOVINOVIĆ VJEKOSLAV
RADULOVIĆ NENAD
RADULOVIĆ SVETOZAR
RAJHSMAN RENE
RAJHSMAN VLATKO
RAJIĆ MILEVA
RAKIJAŠ NIKOLA
RAMŠAK TONKA
RAŠIĆ IVAN
RAŠIĆ NIKOLA
REICHSMANN ADELA
REICHSMANN ZLATA
RENDIĆ JOSIP
REŠKOVIĆ PETAR
RICTHMANN ZVONIMIR
RIJETKOVIĆ DJURDJICA
ROMOVIĆ SPASO
RONČEVIĆ LAZAR
ROSENZWEIG VIKTOR
ROTH BELA
ROŽMAN STANISLAV
RUBELLI NEDJELJKA
RUKAVINA PERO
RUŽIĆ ALOJZ
SADIKOVIĆ SIDKIJA
SAUCHA FRANJO
SAVIĆ STJEPAN
SCHLESINGER MARKO
SCBÖNSTEIN VLADIMIR
SCHWABENITZ KATICA
SCHWARTZ OSKAR
SCHWARZENBERG JOSIP
SCIPIONI RATKO
SELJAN TVRTKO
SEMENČIĆ ANTUN
SEVER ALBIN
SEVER SLAVA
SEVERINAC PETAR
SINGER JULIJA
SMODLAKA VLADO
SOČIN JOVO
SODIĆ TOŠO
SONNENSCHEIN VILKO
SONJARA VINKO
SPAIĆ BRANKO
SPAIĆ JOSIP
SRETIĆ ILIJA
STANEŠIĆ STANKO
STANIČIĆ DUŠAN
STANIČIĆ JANKO
STANIČIĆ MILAN
STANIMIROVIĆ VASO
STANISAVLJENIĆ AVRAM
STANISAVLJENIĆ ZDRAVKO
STANISAVLJENIĆ ŽIVOJIN
STEIN BERTA
STEINER KAROLINA
STEINBERGER REGINA
STIPČEVIĆ VJEKOSLAV
STOJANOVIĆ PETAR
STRAJIN NADA
STRANIČAR MARIJA
STRIŽAK JOVAN
ŠUPUT VLADIMIR
SUTLOVIĆ IVAN
SVETLIČIĆ ELENORA
STRIŽAK JOVAN
STIPČEVIĆ VJEKOSLAV
ŠAFAR ADOLF
ŠAFAR ALFRED
ŠAFAR BOŽO
ŠAPAR TEODOR
ŠAPARIĆ STEVO
ŠAJ RADENKO
ŠALAMON STANKO
ŠALIĆ PETAR
ŠARIN DINKO
ŠĆURIĆ MATO
ŠEBEŠIĆ STANKO
ŠERMET STJEPAN
ŠIPTAR IVAN
ŠIKIĆ IVAN
ŠILETIĆ MARTIN
ŠIMIĆ STANKO
ŠKELJO LEVIN
ŠKRNJUG STJEPAN
ŠMIGOC ZDRAVKO
ŠPANJOL DRAGO
ŠPIGELJSKI IVAN
ŠPOLJAR JOSIP
ŠOKČEVIĆ MATO
STEINBERGER IZRAEL
ŠTAMBERGER BOJAN – ČAMBA
ŠTANGL IVAN
STERN GIZELA
ŠTERN RUDOLF
ŠTRK IVAN
ŠUH VALENT
ŠUICA VLADIMIR
ŠURBREK IVAN
ŠURLAN MIHAJLO
ŠUŠTARIĆ ANTUN
ŠUTEJ ZVONIMIR
SCHWABENITZ ALBERT
ŠVANCERBERG JOSIP
TELČ HENRIK
TENŠIĆ PETAR
TEPAVAC RADE
TIŠMA ŽIVOJIN
TOLIĆ SVETOZAR
TOLNAUER EMANUEL
TOLNAUER EHRENFELD JANKA
TOMIĆ MELITA
TOMŠIĆ ALEKSANDAR – SAŠA
TONKOVIĆ PERINIĆ JANA
TRATNIK VLADIMIR
TRAŽIVUKE DUŠAN
TRBOJEVIĆ DRAGIŠA
TRČAK MILAN
TRŠINAR FRANJO
TRUPKOVIĆ FRANJO
TURČINOVIĆ ANA
TURKOVIĆ ALEKSANDAR
UROLIĆ ALOJZ
URŠIĆ MILAN
URŠIĆ VIKTOR
WEISS OSKAR
VAJSMAN (WEISSMANN) MARKO
VALJIN LOVRO
VRDALJ IVAN
VESELIĆ VLADIMIR
VIDAKOVIĆ LAZAR
VIDATIĆ BLAŽ
VINCEK ALBIN
VINKLER GJURO
VINSKI MARIJA
VIŠEK DRAGUTIN
VIŠOŠEVIĆ PETAR
VIZLER JONATAN
VLAHOVIĆ BOŽIDAR
VLAHOVIĆ IVAN
VLAHOVIĆ JOSIP – JOŽA
VLAISAVLJEVIĆ BUDIMIR
VRANEŠ MILAN
VRANIĆ JOSIP
VRBETIĆ JOSIP
VRGORA DŽEVAT
VUČKOVIĆ GJURO
VUČKOVIĆ STEVO
VUJIĆ BRANKO
VURDELJA KOSTA
VUKDRAGOVIĆ GJURO
VUKIĆ SLAVKO
VUKMANOVIĆ MILAN
VUKOVIĆ TEODOR
VUKŠIĆ DRAGINJA
WEGNER JULIJUS
WEISS EGON
ZDELAR TOMO
ZADARAVEC VLADIMIR
ZEČEVIĆ BRANKO
ZEČEVIĆ MIHAJLO
ZELENBABA DUŠAN
ZEMLJIĆ STJEPAN
ZETICA FRANJO
ZLATIĆ FRANJO
ZMIŠA RUDOLF
ZORČIĆ FRANJO
ZORIĆ NIKOLA
ZORIĆ PAVLE
ZORKO IVICA
ZWIEBACK ŠANDOR
ŽERJAV JOSIP
ŽGANEC BRANKO
ŽIĆ-POPIĆ VINKO
ŽITNJAK MATO
ŽIVKOVIĆ DUŠAN
ŽIVKOVIĆ GJURO
ŽMAVEC MARIJAN
ŽUTI GJURO
ŽUŽAK IVAN
Pula, 24. veljače 1922. – Zagreb, 6. prosinca 1941.
Integralni tekst Saše Šokorca o Antenoru Jelčiću, jednom od članova pokreta otpora koji je ubijen na Dotrščini.
“Antenor je rođen 24. februara 1922. godine u Puli, koja je tada bila pod Italijom, u starom središnjem pulskom naselju Kaštanjer. Zbog progona od strane Musolinijevih fašista, kao i hiljade drugih Istrana hrvatskog porekla, Antenorova porodica je negde dvadesetih godina prebegla u tadašnju Jugoslaviju i nastanila se u Zagrebu.
Antenorov otac je bio Istranin, Hrvat, i zaposlio se na zagrebačkoj pošti, a majka se kod kuće bavila šivanjem. Ona je verovatno bila Italijanka, možda poreklom iz Padove, na šta navodi i samo ime koje je dala svome starijem sinu – Antenor. To je veoma retko ime, a tako se zvao i legendardni osnivač grada Padove. Antenor je imao brata Nevenka, koji danas živi u Puli, i sestru koja je ranije umrla. Porodica Jelčić je stanovala u Kačićevoj ulici, u trećoj ili četvrtoj kući s desna, idući od Iličkog (kasnije Britanskog) trga prema Prilazu Đure Deželića (kasnije Prilaz JNA). U kući se govorilo hrvatski i talijanski.
Antenor je pohađao Četvrtu mušku realnu gimanziju u Zagrebu, koja se nalazila u velikog zgradi preko puta Hrvatskog narodnog kazališta, dakle na Kazališnom (kasnije Ruzveltovom) trgu, a u kojoj se sada nalazi muzej Mimare.
U aprilu 1941. izbio je rat. Jugoslavija se raspala, u Zagreb su 10. aprila ušli Nemci i proglašena je Nezavisna država Hrvatska (NDH). Omladinci i omladinke su se pripremali za oružanu borbu. Formirane su ilegalne udarne grupe, održavani tajni kursevi za prvu sanitetsku pomoć ranjenim borcima, prikupljali su se oružje, sanitetski material, novac, itd.
Odmah po okupaciji počela su hapšenja komunista. Antenor je još od pre rata bio član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ-a) i jedan od najaktivnijih i najistaknutijih omladinaca u Zagrebu u borbi protiv okupatora i ustaškog režima. Bio je hrabar i učestvovao je u veoma značajnim akcijama. Bio je jedan od organizatora i neposrednih učesnika velike i veoma uspešne akcije na bivšem Sokolskom stadionu u Maksimiru, na mestu zvanom Svetice, 26. maja 1941. godine. Tada su SKOJ-evci rasturili veliku smotru srednjiškolaca, koju su organizovale ustaše, da bi manifestovali podršku omladine svom režimu. Antenor i ostali SKOJ-evci, agitujući među srednjoškolcima, poveli su ogromnu većinu za sobom i napustili stadion pre nego što je predvidjena ustaška smotra i počela. To je bio jedan od prvih i najtežih poitičkih poraza ustaša u Zagrebu, o čemu je brujao ceo grad.
Dva meseca kasnije, 21. jula 1941. godine, Antenor i članovi njegove udarne grupe, zapalili su noću taj isti stadion, koji je izgoreo do temelja, tako da ga ustaše i Nemci nisu više mogli koristiti za svoje svrhe. Taj dogadjaj je izazvao još veći odjek u Zagrebu i celoj Hrvatskoj, pa i šire. I mi, beogradski SKOJ-evci, smo bili čuli za to.
O ova dva značajna dogadjaja napravljen je pre petnaestak godina, i premijerno prikazan 1982. godine, film pod naslovom “Akcija stadion”, koji je kreirao i režirao naš jedini Oskarovac Dušan Vukotić. U ovom filmu se govori o pomenutim akcijama i životu i borbi zagrebačkih SKOJ-evaca u to vreme uopšte. Glavne ličnosti u filmu su SKOJ-evci Kruno i njegova devojka Milena. Ovi likovi su stvarani na osnovu autentičnih materijala i sećanja ostalih učesnika ovih i drugih akcija zagrebačkih SKOJ-evaca.
Partija i SKOJ su odmah pristupili pripremama za narodno-oslobodilačku borbu. Početkom avgusta 1941. godine, rukovodstvo Komunističke partije Hrvatske (Rade Končar i Marko Belinić) donelo je odluku o formiranju prvog partizanskog odreda u neposrednoj blizini Zagreba i Karlovca, na podučju Žumberka. Taj kraj je bio od velikog značaja, jer je bio ne samo u neposrednoj blizini Zagreba, nego i dveju veoma važnih željezničkih pruga – Zagreb-Ljubljana i Zagreb-Karlovac-Split, odnosno Rijeka, kao i glavnih cesta u tim pravcima, a osim toga, graničio se sa Slovenijom, gde se takodje već razvijao partizanski pokret. Odlučeno je da u odred pođu najbolji i najhrabriji komunisti iz Zagreba, pre svega omladinci SKOJ-evci. Medju njima bio je i Antenor. Krenuli su vozom Samoborcem, 12. avgusta 1941. godine, kao tobožnji izletnici u slikoviti stari grad Samobor, u podnožju Žumberačkog gorja, gde su Zagrepčani često odlazili na izlete.
U Žumberku se u jednoj šumi okupilo tih dana tridesetak boraca i osnovan je partizanski odred Matija Gubec, po imenu legendarnog vodje velikog seljačkog ustanka u Hrvatskoj i Sloveniji u 16. veku, 1573. godine. Antenorov odred je uskoro počeo sa akcijama protiv neprijatelja, ali je početkom septembra 1941. godine, nažalost bio razbijen od strane mnogo jačih fašističkih oružanih snaga. Antenor se hrabro borio do zadnjega i sa poslednjom grupom od osam drugova pao u ruke neprijatelju negde izmedju 6. i 10. septembra, u predelu Svete Gere, koja je najviši vrh Žumberačkog gorja i nalazi se na samoj granici Hrvatske i Slovenije.
Antenor i drugovi bili su prvo odvedeni u fašistički logor u obližnjem gradiću Jastrebarskom, a zatim u glavni zatvor u Zagrebu, gde su saslušavani i strašno mučeni. Nisu priznali ništa, niti odali ikoga. Kao “izuzetno opasni koministi”, osudjeni su 4. decembra 1941. godine na smrt od strane ustaškog “pokretnog prekog suda”. Antenor i drugovi streljani su 6. decembra u šumi Dotrščina, poznatom ustaškom gubilištu kraj Maksimira, gde su i sahranjeni u zajedničkoj grobnici.
Dok su Antenor i drugovi još bili u zatvoru, njegovim roditeljima i Slavici naši drugovi iz zagrebačke organizacije SKOJ-a su rekli da će učiniti sve da Antenora i drugove spasu smrti. Nameravali su da organizuju napad na kamion kojim su ustaše trebali da prevezu osudjenike na gubilište u Maksimiru i oslobode ih. Nažalost, ova akcija nije uspela.
Antenorova smrt bila je stršan udarac za njegovu porodicu i Slavicu. Sledećih dana, rizikujuči svoje živote, Antenorova majka, brat i Slavica otišli su u šumu Dotrščinu, gde su već bile streljane na stotine rodoljuba, antifašista i komunista, da pokušaju da nadju mesto na kome je Antenor, zajedno sa svojim drugovima, završio svoj mladi i kratki život, kao i mesto na kome je sahranjen. Gorb nisu mogli naći, jer ustaše nisu obeležavali grobove streljanih. Našli su, medjutim, mesto na kome su Antenor i drugovi bili streljani – stabla i grane bili su na tom mestu izrešetani metcima i jasno odavali sveže i poslednje tragove njihove herojske smrti.
Po završetku rata i oslobodjenju Zagreba, u leto 1945. godine, Slavica i ja bili smo sa ostalim našim drugovoioma i mnogobrojnim gradjanima Zagreba na svečanoj komemoraciji streljanim borcima u Dotrščini. Kasnije je ceo taj prostor pretvoren u veliki spomen-park žrtvama fašizma. Postavljene su spomen-ploče sa imenima palih boraca i otkrivene i uredjene grobnice streljanih drugova. Tako je otkrivena i zajednička grobnica Antenora i njegovih drugova. Na skromnoj kamenoj ploči sa partizanskom zvezdom stoji natipis – Borci partizanskog odreda Matija Gubec, i zatim njihova imena, medju kojima je i ime Antenora Jelčića.
U predvorju Antenorove gimnazije u Zagrebu (Četvrta muška realna gimnazija, u zgradi gde je sada veliki umetnički muzej Mimare), nalazi se spomen-ploča sa imenima poginulih učenika ove gimnazije u Narodno-oslobodilačkoj borbi. Među njima je i ime Antenora Jelčića.
O Antenoru je pisano u knjigama o Zagrebu i Žumberku u Narodno-oslobodilačkoj borbi, kao i u štampi i sjećanjima boraca iz toga vremena, kao što su Anina(?) Tompa, kod koje je Antenor pripremao material za spaljivanje stadiona.
Na četrdeset prvu godišnjicu Antenorove smrti, 6. decembra 1982. godine, u Puli je, kako je izvestio zagrebački Vijesnik, na Antenorovoj rodnoj kući, u ulici Kaštanjer broj 3, otkrivena Spomen ploča, u prisustvu njegove majke i brata. O tome je objavljena i fotografija. Njegov otac i sestra su ranije umrli.”
Zahvaljujemo Gordani Šokorac iz Aucklanda, Novi Zeland, na ustupljenom materijalu.
Mrkopalj, 26. listopada 1923. – Zagreb (Dotrščina), 26. rujna 1942.
RADIO EMISIJA ‘SKOJ vol.2’
? – Zagreb (Dotrščina), 26. Rujna 1942.
? – Zagreb (Dotrščina), 26. Rujna 1942.
? – Zagreb (Dotrščina), 26. Rujna 1942.
Karlobag, 24. veljače 1897. – Zagreb (Dotrščina), 14. srpnja 1941.